Zastosowanie kliniczne toksyny botulinowej
Pierwsze kliniczne zastosowanie toksyny botulinowej typu A (BTX-A) miało miejsce w 1977 roku. Toksynę wykorzystano w leczeniu zeza, czyli stanu oczu charakteryzującym się nadmierną aktywnością mięśni, które poruszają gałką oczną. Od tego czasu zakres jej zastosowania w medycynie konwencjonalnej znacznie się zwiększył, dodatkowo, toksyna botulinowa znalazła swoje zastosowanie w dziedzinie medycyny estetycznej.
Neurology to nie jedyna specjalizacja lekarska, która wykorzystuje toksynę botulinową w leczeniu pacjentów. Chociaż istnieje wiele potencjalnych chorób, które można wyleczyć stosując BTX-A, najczęściej jej zastosowanie jest ograniczone do pewnych chorób charakteryzujących się mimowolnymi ruchami, np. w przypadku dystonii.
Lokalna infiltracja toksyny botulinowej w mięśnie jest uważana za leczenie z wyboru i jest najskuteczniejszą terapią w dystoniach ogniskowych, które występują jako dystonie pojedynczego mięśnia lub grupy mięśni u osób dorosłych. Natomiast, uogólnione dystonie leczone są przede wszystkim farmakologiczne (antycholinergiczne, benzodiazepin, neuroleptyków). Inne rodzaje dystonii, które dają się skutecznie leczyć toksyną botulinową to dystonia szyi (kurczowy skurcz szyi), zespół Tourette’a i niektóre choroby zawodowe, jak kurcz pisarski.
Ponadto leczeniu poddają się pacjenci cierpiący na niekontrolowany skurcz twarzy, pewną jej sztywność lub drżenie i spastyczności.
Zastosowanie toksyny botulinowej typu A w leczeniu różnych rodzajów bólu (bóle szyi, bóle pleców, rwa kulszowa, migreny) jest coraz częściej praktykowane przez lekarzy i to z dobrymi wynikami klinicznymi, jednak nie ma wystarczających dowodów na powszechne wskazania do tego typu leczenia.
Toksyna botulinowa wykorzystywana jest również do leczenia nietrzymania moczu. Wg aktualnie dostępnych danych wynika, że skuteczność leczenia wynosi 60%. Główną zaletą takiej terapii jest to, że trzeba ją tylko powtarzać co sześć lub dziewięć miesięcy.Odkrywanych jest coraz więcej zastosowań toksyny botulinowej a istniejące są rozwijane i doskonalone, np. nadpotliwości (nadmierne pocenie się) lub idiopatycznym podstawowych i ślinienie się (nadmierne tworzenie się śliny).
W przypadku nadmiernej potliwości, efekt zabiegu toksyny botulinowej jest osiągany poprzez rozluźnienie aktywność gruczołów potowych, zmniejsza to wytwarzanie potu w leczonej okolicy, takich jak pach, rąk i stóp. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym, szczególnie w przypadku w rąk i stopów – są to bardziej wrażliwe obszary. Po leczeniu pacjenta może on od razu wrócić do wykonywania codziennych czynności. Efek zaczyna być zauważalny między czwartym a siódmym dniem po zabiegu.